Wyrok w sprawach wspólnotowych znaków towarowych skuteczny w całej UE
Takie rozstrzygnięcie zapadło w wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 12 kwietnia 2011 r. (sygn. akt C-235/09).
Wspólnotowe znaki towarowe charakteryzuje jednolita ochrona na terenie UE. Rejestracja znaku w Urzędzie ds. Harmonizacji Rynku Wewnętrznego (w Alicante) sprawia, że uprawniony uzyskuje prawo wyłączne w każdym kraju członkowskim, bez konieczności podejmowania działań w krajowych urzędach rejestrowych (w Polsce – w Urzędzie Patentowym RP). Zasady rejestracji i ochrony znaków wspólnotowych reguluje rozporządzenie Rady nr 40/94 z 20 grudnia 1993 r. w sprawie wspólnotowego znaku towarowego, dalej „Rozporządzenie”. Obecnie obowiązuje ujednolicona wersja tego rozporządzenia – rozporządzenie Rady nr 207/2009 z 26 lutego 2009 r.
Spory dotyczące naruszeń praw do znaków wspólnotowych są wyłączone spod krajowego sądownictwa powszechnego. Rozporządzenie ustanawia system sądów wspólnotowych posiadających wyłączną kompetencję do rozstrzygania spraw w zakresie znaków wspólnotowych. Sądy te są włączone do systemu sądownictwa krajowego i stosują krajowe przepisy postępowania. Niemniej jednak podstawowym aktem prawnym stosowanym przez sądy ds. znaków wspólnotowych jest wspomniane Rozporządzenie. W Polsce takim sądem jest Sąd ds. wspólnotowych znaków towarowych i wzorów przemysłowych, XXII Wydział Sądu Okręgowego w Warszawie.
Spór, w którym został wydany omawiany wyrok, toczył się pomiędzy spółką Chronopost S.A. a spółką DHL Express France SAS (dalej „DHL Express”). Chronopost S.A. we Francji zarzuciła DHL Express naruszenie praw do wspólnotowego znaku WEBSHIPPING. Pytania zadane TS dotyczyły wykładni art. 98 Rozporządzenia, który określa sankcje stosowane przez sąd ds. wspólnotowych znaków towarowych w przypadku stwierdzenia naruszenia praw do znaku. TS miał odpowiedzieć na pytanie, czy zakazy wydane na podstawie art. 98 Rozporządzenia są skuteczne z mocy prawa na całym terytorium Unii.
Kwestią o bardziej szczegółowym znaczeniu było pytanie o skuteczność dodatkowych środków, które może zastosować sąd na mocy przepisów krajowych w celu zagwarantowania wykonania zakazu kontynuowania działań naruszających prawa do znaków towarowych. Prawo francuskie przewiduje w tym zakresie okresową karę pieniężną (dla przykładu – prawo polskie takiego środka nie przewiduje). Sąd francuski pytał o skuteczność takich dodatkowych środków orzeczonych na podstawie prawa sądu, w którym orzeczono zakaz dalszych naruszeń, w innych państwach członkowskich. Pytał także, czy sąd ds. wspólnotowych znaków towarowych może zasądzić takie dodatkowe środki przewidziane przez prawo krajowe innego państwa członkowskiego, którego także dotyczy zakaz kontynuowania działań naruszających prawo do wspólnotowego znaku towarowego.
TS orzekł, że zakres zakazu kontynuowania działań stanowiących naruszenie lub stwarzających groźbę naruszenia prawa do wspólnotowego znaku towarowego orzeczonego przez sąd w sprawach wspólnotowych znaków towarowych rozciąga się co do zasady na całość terytorium Unii. Skuteczność zakazu może być ograniczona na wniosek powoda lub o ile pozwany wykaże, że naruszenie praw do znaku miało zasięg ograniczony do terytoriów niektórych państw członkowskich. TS stwierdził, że państwa członkowskie są zobowiązane uznać i wykonać orzeczenie wydane przez sąd ds. wspólnotowych znaków towarowych w jednym państwie, przez co takiemu orzeczeniu nadany zostaje skutek transgraniczny.
Odpowiadając na pytanie dotyczące dodatkowych środków zabezpieczających wykonanie zakazu kontynuowania naruszenia, TS stwierdził, że wywołują one skutki również w państwach członkowskich innych niż państwo, w którym sąd wydający wyrok ma siedzibę, na które to państwa rozciąga się terytorialny zakres zakazu naruszenia praw do znaku, pod warunkiem spełnienia przesłanek regulacji odnoszących się do uznawania i wykonywania orzeczeń sądowych. Jeżeli prawo krajowe jednego z tych innych państw członkowskich nie przewiduje żadnego środka przymusu analogicznego do tego orzeczonego przez wspomniany sąd, cel, jakiemu służy taki środek, winien zostać osiągnięty przez właściwy sąd tego państwa członkowskiego poprzez odwołanie się do właściwych przepisów własnego prawa krajowego, które w porównywalny sposób będą w stanie zapewnić przestrzeganie pierwotnie orzeczonego zakazu.
Omawiane orzeczenie zgodne jest z koncepcją znaku wspólnotowego, chronionego jednolicie we wszystkich państwach członkowskich. Zapewne ułatwi ono uprawnionemu dochodzenie ochrony, jako że wystarczy wyrok jednego sądu ds. wspólnotowych znaków towarowych do zakazania naruszenia w całej UE. Niemniej jednak rozstrzygnięcie tej konkretnej zasady nie rozstrzyga wszystkich wątpliwości i trudności, które, jak można już przewidzieć, pojawią się w toku procesów obejmujących zakresem wszystkie państwa UE.
dr Monika Żuraw, Zespół Własności Intelektualnej kancelarii Wardyński i Wspólnicy