Udziały beznominałowe w spółce z o. o. w nowym projekcie zmian do Kodeksu spółek handlowych
Rząd planuje rewolucyjne zmiany struktury majątkowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, które miałyby wejść w życie od 1 stycznia 2015 r.
Rządowy projekt ustawy o zmianie Kodeksu spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw przewiduje wprowadzenie udziałów beznominałowych oraz kapitału udziałowego jako dwóch zupełnie nowych instytucji nieznanych dotąd polskiemu prawu handlowemu.
Wedle uzasadnienia do projektu argumentem przemawiającym za wprowadzeniem wymienionych instytucji jest przewartościowanie kapitału zakładowego, do którego często dochodzi przy obecnej strukturze kapitałowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Coraz częściej kwestionuje się przydatność instytucji kapitału zakładowego jako elementu systemu ochrony wierzycieli. Projekt ustawy przewiduje, że obniżone minima kapitałowe umożliwią zawiązanie działalności gospodarczej w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przedsiębiorcom, którzy dotychczas nie byli skłonni lub zdolni zgromadzić minimalnego kapitału zakładowego. Wedle projektu ustawy w przypadku utworzenia kapitału zakładowego minimalny wkład będzie wynosił jedną złotówkę.
Ochronie wierzycieli w miejsce kapitału zakładowego ma służyć między innymi test wypłacalności, który poprzedzałby każdą wypłatę z majątku spółki.
Zgodnie z projektem ustawy w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością będzie można ustanowić udziały bez oznaczonej wartości (nominału). Udziały beznominałowe będą całkowicie oderwane od kapitału zakładowego, a zatem nie będą stanowić ułamka tego kapitału. Wkłady na pokrycie udziałów beznominałowych będą zasilać kapitał udziałowy jako nową (nieistniejącą dotąd) pozycję bilansową kapitału własnego spółki. Kapitał udziałowy będzie ujawniany w wysokości równej wartości wkładów wniesionych do spółki w zamian za objęte udziały beznominałowe. Projekt ustawy nie przewiduje natomiast wymogu wskazania kapitału udziałowego w umowie spółki.
Przyjęto zasadę, że z udziałami beznominałowymi będą wiązać się takie same prawa i obowiązki jak z udziałami nominałowymi. W spółce, w której ustanowiono chociaż jeden udział beznominałowy, zakres korporacyjnych uprawnień przysługujących poszczególnym wspólnikom ustala się jako stosunek liczby udziałów przysługujących temu wspólnikowi do liczby wszystkich udziałów utworzonych w spółce.
Rząd przewiduje, że wprowadzenie instytucji udziałów beznominałowych oraz kapitału udziałowego pozwoli uelastycznić strukturę majątkową spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, co z kolei wpłynie na ułatwienie prowadzenia działalności gospodarczej. Wspólnicy będą mogli wycofać część lub całość wkładów wniesionych na pokrycie kapitału udziałowego bez obowiązku podejmowania uchwały o obniżeniu kapitału zakładowego, co wiązałoby się z obowiązkiem zmiany umowy spółki. Ułatwi to proces restrukturyzacji na etapie obniżania kapitału. Dodatkowo środki zgromadzone w ramach kapitału udziałowego będzie można wypłacić w formie dywidendy lub z tytułu umorzenia udziałów. Wprowadzenie omawianych instytucji ułatwi też czynności związane z dokapitalizowaniem spółki. W doczasowym reżimie prawnym występowała potrzeba bilansowego rozszczepienia wartości wkładu na część odpowiadającą wartości nominalnej udziału oraz nadwyżkę przelewaną do kapitału zapasowego, natomiast w przypadku udziałów beznominałowych całość wkładów jest zaliczana na poczet kapitału udziałowego.
W nowym reżimie prawnym w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością będzie można utworzyć:
- wyłącznie kapitał zakładowy podzielony na udziały posiadające wartość nominalną,
- wyłącznie udziały pozbawione wartości nominalnej,
- zarówno udziały o wartości nominalnej, jak i udziały pozbawione wartości nominalnej.
Magdalena Moczulska, Mateusz Sokorski, praktyka prawa korporacyjnego, restrukturyzacji spółek i kontraktów handlowych kancelarii Wardyński i Wspólnicy
