Repowering elektrowni wiatrowych coraz bliżej
24 marca 2025 r. do Sejmu wpłynął projekt nowelizacji ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych. Najważniejsze zmiany względem wcześniejszego projektu z 25 września 2024 r. omówiliśmy w zeszłotygodniowym artykule. Ten tekst poświęcony jest w całości tzw. repoweringowi, czyli modernizacji istniejących elektrowni wiatrowych.
Zanim w 2017 r. wprowadzono rygorystyczne przepisy o lokalizacji elektrowni wiatrowych, ten segment był najdynamiczniej rozwijającą się gałęzią OZE w Polsce. Autorzy projektu nowelizacji ustawy wskazują, że w samych latach 2005–2008 w Polsce zainstalowano ok. 1 GW mocy w elektrowniach wiatrowych. Po około 20 latach funkcjonowania te instalacje zbliżają się do końca swojego cyklu technologicznego i powinny zostać zastąpione nowocześniejszymi turbinami, których technologia pozwala wyprodukować większą ilość energii przy mniejszym negatywnym wpływie na otoczenie.
Repowering, czyli modernizacja już istniejących instalacji, ma zwiększyć moc zainstalowaną bez konieczności rozszerzania obszarów oddziaływania na środowisko. Jak się wskazuje, w wielu przypadkach możliwe będzie nawet podwojenie mocy przy jednoczesnym zmniejszeniu liczby turbin. Projekt nowelizacji zakłada szereg uproszczeń proceduralnych, które w połączeniu ze zmianami w przepisach dotyczących odległości mają ułatwić realizację takich modernizacji.
Projekt ustawy przewiduje też wprowadzenie definicji modernizacji. Będzie to proces inwestycyjny obejmujący jedną lub kilka oddanych do użytkowania elektrowni wiatrowych, który może prowadzić do zwiększenia łącznej mocy zainstalowanej, ale nie będzie wiązał się ze zwiększeniem liczby turbin. Oznacza to, że w ramach repoweringu nie będzie można dodać nowych elektrowni wiatrowych do istniejącego przedsięwzięcia.
Etap planistyczny
Repowering będzie możliwy również w przypadku elektrowni zlokalizowanych w przeszłości na podstawie decyzji o warunkach zabudowy, ale dopiero po przejściu pełnej ścieżki planistycznej, zakończonej przyjęciem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (dalej: MPZP). Niewykluczone będzie również dokonywanie zmiany w trybie zintegrowanego planu inwestycyjnego. Projektowane rozwiązanie jest zgodne z przyjętym przez ustawodawcę założeniem, że lokalizacja elektrowni wiatrowych powinna odbywać się wyłącznie na podstawie MPZP.
Uchwalenia nowego planu miejscowego wymagać ma również modernizacja elektrowni zlokalizowanych na podstawie planu miejscowego, który uniemożliwia repowering (np. poprzez ograniczenia dotyczące maksymalnej wysokości turbiny lub średnicy wirnika).
Jeśli MPZP pozwala na modernizację, można będzie na jego podstawie wydawać decyzje środowiskowe oraz pozwolenia na budowę. W takich postępowaniach nie będzie się stosować niektórych przepisów, np. minimalnej odległości elektrowni wiatrowej od sieci elektroenergetycznej najwyższych napięć czy też zakazów lokalizacji elektrowni wiatrowych na terenach objętych formami ochrony przyrody.
Etap środowiskowy
Projekt przewiduje uproszczenia dla modernizacji, których celem jest zwiększenie mocy zainstalowanej o maksymalnie 20%, bez zwiększenia obszaru oddziaływania przedsięwzięcia. Główne ułatwienie polega na tym, że przy ocenie oddziaływania na środowisko analizowane będą wyłącznie zmiany wynikające z planowanej modernizacji.
Ponadto, jeżeli modernizacja polega jedynie na zmianie mocy zainstalowanej, bez zmiany całkowitej wysokości elektrowni, maksymalnej średnicy wirnika ani lokalizacji, a także nie wpływa na warunki eksploatacyjne określone w istniejącej decyzji środowiskowej ani nie zwiększa poziomu emisji hałasu, to nie będzie wymagane uzyskanie nowej decyzji środowiskowej. Należy jednak pamiętać, że wcześniejsza decyzja pozostaje wiążąca m.in. w zakresie analizy porealizacyjnej, kompensacji i monitoringu, o ile nie zostały one jeszcze wykonane.
Etap budowlany
Jeśli modernizacja nie wymaga uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach z uwagi na zmianę wyłącznie mocy zainstalowanej, wówczas wystarczające będzie zgłoszenie modernizacji. Do zgłoszenia trzeba dołączyć opis planowanych prac oraz analizę akustyczną obejmującą stan przed modernizacją i po modernizacji. W pozostałych przypadkach konieczne będzie uzyskanie pozwolenia na budowę.
Etap przyłączeniowy
Projekt ustawy zakłada również szereg ułatwień dotyczących zmiany w warunkach przyłączania zmodernizowanych elektrowni wiatrowych do sieci. Przewiduje się m.in. obniżenie opłaty za przyłączenie, zwolnienie z obowiązku wpłaty zaliczki na poczet tej opłaty, skrócenie terminów wydawania warunków przyłączenia, a także wprowadzenie obowiązku ich wydania dla elektrowni objętych modernizacją.
Zgodnie z planowaną nowelizacją ustawy Prawo energetyczne obowiązek wydania warunków przyłączenia będzie miał zastosowanie, o ile modernizacja nie skutkuje zwiększeniem łącznej mocy zainstalowanej danej elektrowni. Warunki te będą jednak wygasać, jeżeli w terminie roku od ich doręczenia inwestor nie uzyska decyzji o pozwoleniu na użytkowanie.
Długo oczekiwane przepisy o repoweringu są dowodem zmiany w traktowaniu energetyki wiatrowej w Polsce. Diametralnie zmieniło się też podejście do funkcjonowania elektrowni w dotychczasowych lokalizacjach. Intencją projektodawców poprzednich restrykcyjnych przepisów ewidentnie było bowiem doprowadzenie istniejących elektrowni do końca ich cyklu życiowego i stopniowe ich wygaszanie. Powodowałoby to utratę już istniejących mocy wytwórczych w lokalizacjach, w których lokalne społeczności przywykły do funkcjonowania turbin wiatrowych.
Radosław Wasiak, adwokat, Zuzanna Poleszak, praktyka energetyczna kancelarii Wardyński i Wspólnicy
