Komu wolno nagrywać rozprawę?
17.03.2011
spory sądowe
Rzecznik praw obywatelskich zwróciła uwagę na niejednoznaczność przepisów regulujących możliwość rejestrowania przebiegu jawnej rozprawy przez strony i zwróciła się do ministra sprawiedliwości o rozważenie podjęcia stosownej inicjatywy legislacyjnej.
Do rzecznik praw obywatelskich wpłynęła skarga dotycząca realizacji uprawnień przez przewodniczącego prowadzącego posiedzenie w sprawie, w której skarżący występuje w procesie cywilnym jako powód. Problem dotyczył możliwości utrwalania przebiegu rozprawy za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk. Jak podał skarżący, przed rozpoczęciem jawnej rozprawy przewodnicząca nakazała wyłączenie wszystkich urządzeń nagrywających, wskazując jako podstawę ustawę z 27 lipca 2001 roku Prawo o ustroju sądów powszechnych.
Problem nagrywania przebiegu rozprawy przez strony był szeroko dyskutowany jeszcze przed ubiegłoroczną nowelizacją przepisów Kodeksu postępowania cywilnego w tym zakresie. Z jednej strony, z uwagi na dyskrecjonalną władzę przewodniczącego kierującego przebiegiem posiedzenia, twierdzono, że nagrywanie przebiegu rozprawy przez strony bez zgody sędziego jest niedopuszczalne. Jako argument wskazywano również, że druga strona uczestnicząca w postępowaniu może sobie nie życzyć nagrywania. Pojawiały się jednak także liczniejsze głosy za dopuszczalnością nagrywania przez strony przebiegu rozprawy ,wskazujące, że przypadku rejestrowania przebiegu rozprawy jawnej obowiązują ogólne regulacje o dostępie do informacji publicznej.
Ustawą z dnia 29 kwietnia 2010 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego dokonano m.in. nowelizacji przepisów regulujących przebieg posiedzeń sądowych. Zgodnie z obecnym brzmieniem przepisu art. 157 § 1 k.p.c. z przebiegu posiedzenia jawnego protokolant sporządza protokół. Protokół sporządza się, utrwalając przebieg posiedzenia za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk oraz pisemnie, pod kierunkiem przewodniczącego, zgodnie z art. 158 § 1. Jednak § 11 tego przepisu dopuszcza sporządzanie protokołu wyłącznie pisemnie, pod kierunkiem przewodniczącego, jeżeli ze względów technicznych utrwalenie przebiegu posiedzenia za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk nie jest możliwe. Stąd powstaje pytanie, czy w sytuacjach opisanych w art. 157 § 11 k.p.c strona ma prawo do rejestrowania przebiegu jawnego posiedzenia. Obowiązujące przepisy k.p.c, a także przepisy ustawy o sądach powszechnych oraz rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 23 lutego 2007 r. Regulamin urzędowania sądów powszechnych problemu tego jednoznacznie nie rozstrzygają.
Zdaniem rzecznika brak w Kodeksie postępowania cywilnego przepisów takich jak te zawarte w procedurze karnej (art. 358 Kodeksu postępowania karnego), które uzależniają możliwość rejestrowania przebiegu rozprawy od zgody przewodniczącego, a także brak odnośnych regulacji w innych aktach prawnych, sprawia, że rejestracja dźwiękowa przebiegu rozprawy, nawet bez zgody przewodniczącego, jest dopuszczalna. Tę kwestię, zdaniem RPO, należałoby jednak jednoznacznie uregulować.
