Automatyczna wymiana informacji o dochodach z pracy, wynagrodzeniach dyrektorów oraz dochodach z rent i emerytur | Co do zasady

Państwa członkowskie Unii Europejskiej, w ślad za innymi państwami na świecie, intensyfikują prace nad poszerzeniem zakresu automatycznej wymiany informacji podatkowych, którą uznaje się za najefektywniejszą formę zwalczania zjawiska unikania opodatkowania.

Przepisami dyrektywy Rady 2011/16/UE w zakresie automatycznej wymiany informacji (zmienionej w 2014 i 2015 roku) Polska została zobligowana do implementacji przepisów, które są podstawą prawną do automatycznej wymiany między państwami członkowskimi Unii Europejskiej nie tylko informacji o typowych dochodach osób fizycznych gromadzonych na rachunkach bankowych (jak odsetki), lecz także w zakresie innych kategorii tzw. niefinansowych dochodów osób fizycznych.

Zgodnie z dyrektywą automatyczna wymiana informacji pomiędzy państwami członkowskimi obejmuje również:

• dochody z pracy (income from employment),
• wynagrodzenia dyrektorów (director’s fees),
• polisy na życie, w zakresie nieobjętym innymi przepisami (life insurance product),
• dochody z rent i emerytur (pensions) oraz
• prawo własności nieruchomości i dochody z nieruchomości (ownership of and income from immovable property).

Ponieważ Polska nie zdążyła dokonać wymaganej transpozycji zapisów dyrektywy w odniesieniu do automatycznej wymiany informacji z dniem 1 stycznia 2015 r., rok 2016 będzie w Polsce pierwszym okresem, za który Ministerstwo Finansów wymieni się z odpowiednimi organami podatkowymi innych państw członkowskich Unii Europejskiej informacjami o trzech z pięciu wskazanych w dyrektywie kategoriach informacji o osobach fizycznych. Bez względu jednak na to opóźnienie wymianą zostaną objęte dane począwszy od 1 stycznia 2014 r.

Zgodnie z brzmieniem art. 305ja Ordynacji podatkowej, który jest bezpośrednią podstawą prawną automatycznej wymiany informacji w tym zakresie, Minister Finansów udzieli z urzędu organom podatkowym innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej dostępnych informacji o dochodach osiągniętych przez osobę fizyczną mającą miejsce zamieszkania na terytorium tego państwa członkowskiego informacji, m.in. o dochodach ze:

• stosunku pracy,
• działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 pkt 7 i 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. przychodach otrzymywanych przez osoby, niezależnie od sposobu ich powoływania, należące do składu zarządów, rad nadzorczych, przychodach uzyskanych na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze,
• emerytur lub rent.

Warto zwrócić uwagę, że wymianie będą podlegały tylko te informacje, które zostały wykazane w deklaracjach składanych przez płatników podatku dochodowego od osób fizycznych (informacje będą pobierane np. z formularzy PIT 11, PIT 40, IFT-1) Oznacza to, że poza zakresem automatycznej wymiany informacji będą dane wynikające wyłącznie z deklaracji podatkowych składanych przez osobę fizyczną bez pośrednictwa płatnika.

Ponadto, co istotne, przepisy Ordynacji podatkowej nie przewidują na ten moment automatycznej wymiany informacji w zakresie dotyczącym polis na życie oraz prawa własności nieruchomości i dochodów z nieruchomości. Takie informacje nie będą na ten moment przekazywane przez Polskę innym krajom członkowskim UE, choć najprawdopodobniej w najbliższym czasie Polska włączy się w automatyczną wymianę informacji także w tym obszarze. Niemniej, biorąc pod uwagę, że ustawodawstwa wewnętrzne innych państw członkowskich UE przewidują wymianę informacji dotyczących nieruchomości oraz produktów ubezpieczeniowych, może się zdarzyć, że Ministerstwo Finansów jednak otrzyma od innych państw członkowskich informacje na temat polskich rezydentów, którzy są właścicielami nieruchomości położonych za granicą, uzyskują przychody z nieruchomości w innych państwach lub otrzymali wypłaty z zagranicznych ubezpieczeń na życie.

Istotą automatycznej wymiany informacji jest to, że informacje o dochodach podatników między krajami UE będą przekazywane między państwami członkowskimi bez jakiegokolwiek wezwania ze strony organów podatkowych lub jakiegokolwiek innego wniosku. Informacje wynikające z dochodów uzyskanych w jednym kraju UE przez podatnika, rezydenta innego kraju UE, będą z urzędu przesyłane do władz podatkowych kraju rezydencji podatnika.

W praktyce powyższe zmiany oznaczają, że podatnicy będący polskimi rezydentami podatkowymi, którzy nie wykazali zgodnie z obowiązującymi przepisami w zeznaniu podatkowym w Polsce swoich przychodów z innych państw UE (z wyjątkiem Austrii, dla której przewidziano inny termin wdrożenia ww. dyrektywy), powinni liczyć się z koniecznością korekty zeznań podatkowych, zapłaty odsetek za zwłokę oraz możliwą odpowiedzialnością karną skarbową.

Dyrektywa 2014/107/UE zmieniająca dyrektywę 2011/16/UE przewiduje dalsze poszerzanie automatycznej wymiany informacji od 1 stycznia 2017 r. w celu zwiększenia przepływu danych na temat dochodów uzyskiwanych przez osoby fizyczne. Dalsze wdrożenie przez Polskę przepisów m.in. dyrektywy 2014/107/UE ma nastąpić na mocy ustawy o wymianie informacji z innymi państwami. Nowy rządowy projekt ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami (nie tylko Unii Europejskiej) z 19 maja 2016 r. został opublikowany kilkanaście dni temu. Nowa ustawa wdroży np. standard automatycznej wymiany informacji w sprawach podatkowych oraz umożliwi automatyczną wymianę informacji dotyczących interpretacji indywidualnych, które mają znaczenie transgraniczne, oraz porozumień w sprawie ustalania cen transakcyjnych.

Jak wskazują projektodawcy, nowa ustawa pozwoli także organom podatkowym i organom kontroli skarbowej pozyskiwać odpowiednio zagregowane informacje, mogące służyć później do analizy zjawiska zaniżania podstawy opodatkowania oraz „przerzucania” dochodów do krajów, w których obowiązuje niższe opodatkowanie. Nowa ustawa ma wejść w życie 1 września 2016 r.

Aldona Leszczyńska-Mikulska, praktyka doradztwa dla klientów indywidualnych kancelarii Wardyński i Wspólnicy